4. Ngũ hành trong y học:
Căn cứ vào luật ngũ hành
Mà t́m cách trị bệnh ngay tại nguồn
Chính tà: tạng phủ bản thân
Hư tà tạng mẹ, thực tà tạng con
Tặc tà tạng khắc gây nên
Vi tà: khắc tạng không xong, bị đ̣n.
PHẦN V
TẠNG - PHỦ; KINH - LẠC
I. Tạng - phủ:
1. Ngũ tạng:
Ngũ tạng là các cơ quan
Tàng trữ tinh khí ở trong con người
a. Tạng tâm:
Vị trí số một là tâm
Chi phối sự sống, là nơi tàng thần
Thúc đẩy huyết dịch lưu thông
Qua mạch, nuôi dưỡng toàn thân hồng hào
Ngoài tâm c̣n có tâm bào
Thúc đẩy co bóp, chống xâm nhập tà
Tâm c̣n khai khiếu lưỡi mà
Lưỡi đỏ - tâm nhiệt, lưỡi xanh - huyết tồn.
Tâm hàn ngực trái cấp đau
Trầm tŕ mạch đập, chân tay cũng hàn.
Tâm nhiệt: mạch sác, nói nhàm
Lưỡi cứng, lưỡi nẻ, trong ḷng không vui
Tâm hư mất ngủ, hay quên
Hồi hộp, sợ hăi luôn luôn bên ḿnh
Tâm thực rối loạn tinh thần
Bực dọc, nói nhảm, lại cười luôn luôn.
b. Tạng can:
Cội nguồn hoạt động là can
Là nơi tàng huyết, nơi nương giá hồn
Can chủ về giúp khí hành
Vinh nhuận ra móng, nuôi cân đủ đầy
Mắt là khai khiếu của can
Can hư, chóng mặt, móng khô, quáng gà
Can nhiệt mắt đỏ, đau nhiều
Can thực, bực tức, sườn đau, giận nhiều
Can hàn bụng dưới đau luôn
Nôn khan ra bọt, chớ quên nghe thầy.