Năm vừa rồi ḿnh có học thêm Đông y vào thứ 7 chủ nhật. V́ không có thời gian để học bài, mà lư thuyết Đông y lại rất khó nên ḿnh chuyển phần lư thuyết cơ bản thành thơ cho dễ học, rất được các bạn cùng khóa hưởng ứng. Ḿnh gửi cho mọi người tham khảo và biết cách giữ sức khỏe. hi vọng có ích cho mọi người (y rất khó nên khi chuyển thành thơ có đôi chỗ hơi ép, tuy nhiên so với học bằng sách thường th́ dễ hơn nhiều đấy...) hi ....
Y thơ sơ lĩnh
(Những điều thầy dạy thâm sâu
Ḿnh đang sơ học chỉ mong hiều dần)
PHẦN I
TỰ SỰ
Từ lâu đă cảm nghề y
Cơ duyên chưa tới, biết sao thành nghề
Tới rồi lại chẳng phải thời
Nhưng mà không học, sẽ hoài băn khoăn
Lời thầy dạy vốn là văn
Muốn ghi tạc dạ, ta biên thành vần
Sơ lĩnh thiếu sót muôn phần
Nhất là phần mạch, thiết c̣n sơ khai
Bạn đọc rồi, phải đọc chăm
Sách chẩn thiết yếu: thầy Khai biên tài
Đừng chê ḿnh nói dông dài
Y mà sơ lược muôn phần hiểm nguy
Lược bỏ cắt xén ở đây
Chỉ v́ không đủ thời gian nên đành.
Bạn ơi cố học cho dành
Chỗ nào không hiều, mang ngay hỏi thầy.
Hà Nội ngày 15/11/2009.
Bùi Văn Hải - học viên khoá I, Lương y Bảo Long.
PHẦN II
HỌC THUYẾT
THIÊN NHÂN HỢP NHẤT
Thiên là vũ trụ bao la
Luôn tuân quy luật âm dương, ngũ hành
Người th́ nhỏ bé nên đành
Là vũ trụ nhỏ, vận hành theo thiên
Thức thời, phải hiểu tự nhiên
Thích nghi, chế ngự, mới mong sinh trường
“Bế tinh, dưỡng khí, tồn thần
Thanh tâm, quả dục, thủ chân, luyện h́nh”(1).
(1)Lương y Tuệ tĩnh
PHẦN III.
KHÁI NIỆM VỀ KHÍ,
HUYẾT, TINH, TÂN DỊCH, THUỶ, HOẢ
I. Khí:
Khí trời ở khắp mọi nơi,
Gọi là không khí, bạn quen nghe rồi
Tông khí, vệ khí: khí trời,
Hợp cùng tinh vị đồ ăn sinh thành
Tay chân, khí huyết vận hành
Là do tông khí lưu thông mạch ngầm.
Vệ khí tính chất cương cường
Đi ra ngoài mạch, da, cơ, các vùng
Làm ấm cơ, nhục, da , lông
Đóng mở tấu lư, chống xâm ngoại tà.
Thần khí là khí tâm hồn
Tinh lực, thần phách con người tạo ra
Dinh khí th́ ở trong ta
Gốc từ dinh dưỡng sinh ra thôi mà
Kinh lạc, tạng phủ, huyết, tân…
Nhờ vào dinh khí sinh sôi vững vàng
Nguyên khí, khí của chân nguyên
Thiên tiên sinh trưởng, thận lưu trong ḷng
Hậu thiên bổ túc không ngừng
Tam tiêu đưa lối, mới sinh dục t́nh
Luận về khí, vạn dạng h́nh
Chia thành nhiều loại, hăy t́m hiểu thêm.
II. Huyết:
Huyết là vật chất hữu h́nh
ở dạng thể lỏng, trong ḿnh lưu thông
Đài tải thuỷ, hoả, khí, tân
Đi nuôi cơ thể của ta hàng ngày.
III. Tinh:
Ở trên cơ thể con người
Vật chất cơ bản cấu thành là tinh
Tiên thiên: bố mẹ truyền cho
Hậu thiên: dinh dưỡng, đồ ăn tạo thành
Làm tinh hoá khí: tiên thiên
Hậu thiên: khí hoá thành tinh, bạn à.
IV. Tân dịch:
Tân dịch là nước trong ta
Do tinh vi chất đồ ăn hoá thành
Tân trong, ở biểu, thuộc dương
Ở lư, dịch đục, thuộc âm chính là.
V. Thuỷ:
Thuỷ là vật chất hữu h́nh
Hoặc vô h́nh ở trong thân con người
Thuỷ chủ về sự lưu thông
Điều tiết chất lỏng ở trong thân ḿnh.
VI. Hoả:
Hoả là vật chất vô h́nh
Chủ về điều tiết nhiệt trong thân ḿnh
Mỗi sự chuyển hoá trong ta,
Hay trao đổi chất, hoả đều góp công.